W kolejnym artykule z naszej serii na temat wybranych umów cywilnoprawnych w branży związanej z jeździectwem i hodowlą koni omawiamy umowę użyczenia konia.Warto mieć bowiem świadomość, z czym wiąże się oddanie konia drugiej osobie w bezpłatne użytkowanie np. podczas dłuższej nieobecności właściciela zwierzęcia.
Jednocześnie zapraszamy do śledzenia naszych kolejnych publikacji, w których omówimy pozostałe umowy cywilnoprawne.
Umowa użyczenia
Przez umowę użyczenia użyczający zobowiązuje się zezwolić biorącemu, przez czas oznaczony lub nieoznaczony, na bezpłatne używanie oddanej mu w tym celu rzeczy.
Do innych istotnych obowiązków użyczającego należy obowiązek naprawienia szkody, którą użyczający wyrządził biorącemu przez to, że wiedząc o wadach rzeczy nie zawiadomił go o nich, chyba że biorący rzecz wadę z łatwością mógł zauważyć.
Powyższe oznacza, że jeżeli użyczający oddał biorącemu w użyczenie konia, który posiadał istotne schorzenia wymagające natychmiastowego leczenia, mając tego pełną świadomość i jednocześnie nie informując o tych schorzeniach biorącego w użyczenie, to będzie on zobowiązany do naprawienia szkody, czyli np. zwrotu kosztów leczenia konia.
W braku odmiennych postanowień umownych, użyczający konia może w niektórych sytuacjach zostać zobowiązany do zwrotu poniesionych przez biorącego w użyczenie nakładów na rzecz. Chodzi przy tym o nakłady i wydatki inne niż konieczne.
Aby uniknąć niepewności w tym zakresie, niezwykle istotne jest określenie w umowie, kogo obciążają konkretne koszty, tj. np. koszty treningów.
Z kolei biorący w użyczenie, zgodnie z Kodeksem cywilnym, może używać konia w sposób odpowiadający jej właściwościom i przeznaczeniu, a bez zgody użyczającego nie może oddać rzeczy osobie trzeciej do używania. Właściciel konia może bowiem nie życzyć sobie, aby użytkowały go osoby o nieznanych właścicielowi umiejętnościach jeździeckich i kompetencjach. W braku odmiennych postanowień umownych, biorący w użyczenie może zatem ponosić odpowiedzialność względem użyczającego za to, że oddał konia bez zgody użyczającego w używanie osobie trzeciej, chociażby jednorazowo.
Biorący w użyczenie, co do zasady, ponosi zwykłe koszty utrzymania rzeczy (np. koszty pensjonatu) i jest odpowiedzialny za przypadkową utratę rzeczy lub jej uszkodzenie, jeżeli używa jej w sposób sprzeczny z umową, właściwościami lub przeznaczeniem, albo gdy bez wymaganej zgody powierza konia osobie trzeciej. Biorący w użyczenie, po zakończeniu okresu używania rzeczy, jest zobowiązany zwrócić konia w stanie niepogorszonym, ale nie odpowiada on za zużycie rzeczy będące następstwem prawidłowego używania. W przypadku oddawania w użyczenie konia warto jednak precyzyjniej opisać w umowie, za co odpowiada biorący w użyczenie, a za co nie, tj. przykładowo, czy biorący w użyczenie odpowiada za wszelkie negatywne zmiany w zakresie wyszkolenia konia.
Zgodnie z kodeksową regulacją, jeżeli umowa użyczenia została zawarta na czas nieoznaczony, użyczenie kończy się, gdy biorący uczynił z rzeczy użytek odpowiadający umowie albo gdy upłynął czas, w którym mógł ten użytek uczynić.
Natomiast użyczający może żądać natychmiastowego zwrotu rzeczy, chociażby umowa była zawarta na czas oznaczony, jeżeli biorący używa rzeczy w sposób sprzeczny z umową albo z właściwościami lub z przeznaczeniem rzeczy, jeżeli powierza rzecz innej osobie nie będąc do tego upoważnionym przez umowę ani zmuszonym przez okoliczności, albo jeżeli rzecz stanie się potrzebna użyczającemu z powodów nieprzewidzianych w chwili zawarcia umowy.
Jeżeli natomiast właściciel konia chce zapewnić sobie możliwość odebrania konia w każdym czasie, to powinien zastrzec to w umowie.
Co jeszcze warto zawrzeć w umowie ?
W umowie użyczenia warto także określić zasady dotyczące odpowiedzialności za szkody wyrządzone przez zwierzę i odpowiedzialności w przypadku niezawinionego „uszkodzenia” lub utraty zwierzęcia.
Większość zasad kodeksowych dotyczących umowy użyczenia ma charakter dyspozytywny, co oznacza, że strony mogą odmiennie uregulować stosunek prawny użyczenia konia w umowie. Zawarcie umowy w formie pisemnej pozwoli również na uniknięcie lub co najmniej ograniczenie nieporozumień w przyszłości.
13 stycznia 2017