Sprzedaż koni na próbę

Ostatnio sporo mówi się na temat nieuczciwych sprzedawców koni. Jak jeszcze można się zabezpieczyć przed zakupem chorego, czy też nieodpowiadającego nam temperamentem zwierzęcia? Jednym z takich sposobów może być sprzedaż konia na próbę.

Na możliwość zawarcia umowy sprzedaży na próbę wskazuje art. 592 k.c. Sprzedaż na próbę albo z zastrzeżeniem zbadania rzeczy sprowadza się do zawarcia umowy pod warunkiem zawieszającym. To oznacza, że przejście własności zwierzęcia następuje dopiero w chwili ziszczenia się warunku tj. np. upływu terminu, w którym kupujący mógł złożyć oświadczenie o decyzji w sprawie zwrotu konia.

Celem sprzedaży na próbę jest umożliwienie kupującemu zbadania właściwości i pożądanej przydatności do użytku zwierzęcia. Z punktu widzenia sprzedawcy jest to narzędzie mające na celu zachęcenie kupującego do nabycia rzeczy.

Co do zasady, ziszczenie się warunku zależy od całkowicie swobodnego uznania kupującego, że przedmiot sprzedaży jest dobry. Nie ma natomiast przeszkód, aby strony same ograniczyły arbitralność oceny kupującego, określając np. kryteria, którymi powinien kierować się kupujący dokonując oceny (M. Safjan, komentarz do art. 592 k.c. w: Kodeks Cywilny. Komentarz, t. 2, wyd. 7, red. K. Pietrzykowski, Warszawa 2013/ Legalis).

Oczywiście strony mogą inaczej określić konsekwencje zastrzeżenia okresu próby i uznać np., że umowa ma charakter definitywny, ale w wypadku negatywnej oceny rzeczy, kupującemu będzie w określonym terminie przysługiwało prawo odstąpienia (M. Safjan, op. cit.).

Termin okresu próby

Nie ma obowiązku określenia w umowie terminu okresu próby. Jeżeli to nie nastąpiło, sprzedawca może sam wyznaczyć kupującemu taki termin. Jednakże, wprowadzenie do umowy niczym nieorganicznego okresu pozostaje w sprzeczności z naturą umowy sprzedaży (Wyrok SA w Warszawie z dnia 20 grudnia 2011 r., I ACa 569/11).

Standardowo, przyjmuje się, że okres próby będzie trwał 2 tygodnie lub miesiąc.

Oświadczenie kupującego

Co do zasady, kupujący powinien przed upływem terminu okresu próby złożyć sprzedawcy oświadczenie w sprawie decyzji o zwrocie konia lub jego zatrzymaniu. Jeżeli jednak kupujący takiego oświadczenia nie złoży, to uznaje się że uznał zwierzę za odpowiadające jego wymaganiom. W konsekwencji z chwilą upływu terminu okresu próby, własność zwierzęcia przejdzie na kupującego, a umowa stanie się definitywna.

Zwrot konia przed upływem terminu okresu próby

Tak jak to było wskazane powyżej, w zależności od brzmienia umowy, decyzja kupującego o zwrocie konia w przewidzianym terminie może zależeć tylko i wyłącznie od jego uznania. Z drugiej strony można tę kwestię uregulować inaczej i np. zastrzec, że zwierzę można zwrócić tylko w przypadku wykrycia jakichkolwiek dolegliwości zdrowotnych. W braku takich zastrzeżeń, kupujący może zwrócić konia przed upływem terminu okresy próby bez podania przyczyny. Dobrze jest uregulować w umowie dokładnie jak powinien wyglądać zwrot zwierzęcia i w jakim terminie powinien się odbyć, a także kogo obciążają koszty transportu.

Odpowiedzialność

Do wyjątkowo ważnych postanowień umownych należą kwestie związane z odpowiedzialnością. Po pierwsze, należałoby ustalić kogo obciąża ryzyko przypadkowej utraty lub uszkodzenia konia w okresie próby. Skoro umowę traktuje się w tym czasie jako zawartą pod warunkiem zawieszającym, ryzyko to w braku przeciwnego uregulowania obciążać będzie sprzedawcę (Z. Gawlik, komentarz do art. 592 k.c. w: Kodeks Cywilny. Zobowiązania. Część szczególna. t. III, red. A. Kidyba, Warszawa 2010/ Lex).

Ponadto, dobrze jest też  m. in. określić, kto będzie odpowiadał za szkody wyrządzone przez zwierzę osobom trzecim.

Inne postanowienia

Dodatkowo, należałoby też ustalić kto będzie utrzymywał konia w okresie próby, a także ponosił koszty ewentualnej opieki weterynaryjnej i kowala.

Co ważne, sprzedaż konia z zastrzeżeniem okresu próby nie eliminuje odpowiedzialności sprzedawcy z tytułu rękojmi w wypadku wadliwości zwierzęcia. Sprzedawca będzie miał jednak możliwość wykazania braku swojej odpowiedzialności, z uwagi na fakt świadomości kupującego istnienia pewnych wad zwierzęcia w momencie ziszczenia się warunku (Z. Gawlik, op. cit.).

15 sierpnia 2014