Nowe terminy przedawnienia roszczeń majątkowych

Przypominamy, że od dnia 9 lipca 2018 r. obowiązują nowe przepisy Kodeksu Cywilnego w zakresie terminów przedawnienia roszczeń majątkowych. Ustawodawca skrócił ogólny termin przedawnienia roszczeń majątkowych z 10 do 6 lat. Skrócenie okresu przedawnienia dotyczy podstawowego okresu przedawnienia roszczeń, który znajduje zastosowanie, gdy przepisy szczególne nie przewidują innego okresu przedawnienia. Chodzi np. o roszczenia o naprawienie szkody z tytułu nienależytego wykonania umowy sprzedaży konia, w sytuacji gdy terminy rękojmi za wady uległy przedawnieniu i strona kupująca dochodzi swoich praw na zasadach przepisów ogólnych z Kodeksu Cywilnego.

Ponadto nowy, skrócony termin przedawnienia, tj. 6 zamiast 10 lat, będzie miał zastosowanie także do roszczeń stwierdzonych prawomocnym wyrokiem sądu lub ugodą zawartą przed sądem lub zatwierdzoną przez sąd.

Inaczej niż do tej pory ustalany jest również koniec okresu przedawnienia tj. koniec terminu przedawnienia przypada na ostatni dzień roku kalendarzowego, chyba że termin przedawnienia jest krótszy niż dwa lata. Oznacza to, że roszczenia nie będą już przedawniały się równo po 2, 3 czy 6 (zamiast 10) latach, liczonych od daty wymagalności roszczenia, lecz zawsze na koniec roku kalendarzowego. W praktyce takie rozwiązanie oznaczać będzie w większości przypadków wydłużenie okresu na dochodzenie roszczeń ponad wskazany w ustawie okres przedawnienia, np. roszczenie o zapłatę wynagrodzenia za wykonane usługi (podlegające dwuletniemu okresowi przedawnienia), wynikające z faktury, której termin zapłaty upływał w dniu 3 stycznia 2018 r., ulegnie przedawnieniu dopiero z dniem 31 grudnia 2020 r.

Bez zmian pozostaną terminy przedawnienia dla świadczeń okresowych oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej (3 lata). Świadczeniami okresowymi są m.in. czynsz z umowy najmu lub dzierżawy, jak również wynagrodzenie z tytułu umowy pracy. Natomiast, roszczeniami związanymi z prowadzeniem działalności gospodarczej są roszczenia ściśle związane z umowami zawieranymi przez przedsiębiorcę.

Co istotne, ustawa nowelizująca nie wprowadziła zmian w zakresie szczególnego terminu przedawnienia np. z umowy sprzedaży, tzn. wciąż obowiązuje dwuletni termin.

Innym novum jest wyłączenie możliwości dochodzenia roszczeń przysługujących przeciwko konsumentom po upływie terminu przedawnienia. W praktyce oznacza to, że w sprawach przeciwko konsumentom sąd z urzędu będzie badał, czy roszczenie powoda jest przedawnione.  Jeśli będzie ono przedawnione, to powództwo obejmujące takie przedawnione roszczenie będzie podlegało oddaleniu. Uwzględnienie przedawnienia roszczenia nie będzie zależne od zgłoszenia przez konsumenta stosownego zarzutu, tak jak to było dotychczas. W wyjątkowych przypadkach sąd może, po rozważeniu interesów obu stron, nie uwzględnić upływu terminu przedawnienia roszczenia przysługującego przeciwko konsumentowi, jeżeli wymagają tego względy słuszności.